IBR-programma rundvee

Opvolging via bloedbemonstering:

Beslagen die al langer voldoen aan de voorwaarden voor een IBR-VRIJ statuut, ontvangen, net zoals vroeger, jaarlijks een opdracht voor een steekproef. Grotere bedrijven zullen nu iets meer runderen moeten bemonsteren zodat ze voldoende zekerheid hebben over hun vrij statuut. Echter, indien er minder dan de helft van de dieren ouder dan 24 maanden zijn, worden de dieren tussen 12 en 24 maanden ook opgenomen op de lijst.

Hoeveel dieren je moet bemonsteren, hangt af van het aantal dieren op jouw bedrijf. We hebben een overzicht van de aantallen verzameld.

Opvolging via periodieke tankmelkonderzoeken:

Hier kun je blijvend op rekenen.

Opvolging via tankmelkonderzoek is mogelijk voor bedrijven met een overwegend melkleverend karakter, die voldoen aan volgende criteria:

• Minimaal 95% van het aantal vrouwelijke runderen ouder dan 24 maanden op het bedrijf zijn van het type melk en/of gemengd.
• Maximaal 5% van het totaal aantal runderen op het bedrijf is mannelijk.

Als IBR-VRIJ statuut I4-6 kan je runderen verkopen aan alle andere beslagen.

Je kan runderen aankopen van een beslag met statuut IBR-VRIJ of IBR gE NEG. Let wel: de dieren mogen nog nooit gevaccineerd zijn (gB-negatief).

Hou rekening met quarantaine en serologische onderzoeken.

Meer info over de handelsregels.

Opvolging via bloedbemonstering:

Beslagen die al langer voldoen aan de voorwaarden voor een IBR-VRIJ statuut, ontvangen, net zoals vroeger, jaarlijks een opdracht voor een steekproef. Grotere bedrijven zullen nu iets meer runderen moeten bemonsteren zodat ze voldoende zekerheid hebben over hun vrij statuut. 

Beslagen die recenter voldoen aan de voorwaarden voor een IBR-VRIJ statuut, ontvangen ook jaarlijks een opvolgingstest voor alle runderen ouder dan 24 maanden. Nadien wordt dit een jaarlijkse steekproef (zie hierboven). Als echter minder dan de helft van de dieren ouder zijn dan 24 maanden, zullen ook de dieren tussen 12 en 24 maanden worden opgenomen in de lijst van te bemonsteren dieren.

Hoeveel dieren je moet bemonsteren, hangt af van het aantal dieren op jouw bedrijf. We hebben een overzicht van de aantallen verzameld.

Opvolging via periodieke tankmelkonderzoeken:

Hier kun je blijvend op rekenen.

Opvolging via tankmelkonderzoek is mogelijk voor bedrijven met een overwegend melkleverend karakter, die voldoen aan volgende criteria:

• Het beslag is IBR-VRIJ met mogelijke aanwezigheid van gevaccineerde runderen (I4-5) of IBR-VRIJ zonder gevaccineerde runderen (I4-6).
• Minimaal 95% van het aantal vrouwelijke runderen ouder dan 24 maanden op het bedrijf zijn van het type melk en/of gemengd.
• Maximaal 5% van het totaal aantal runderen op het bedrijf is mannelijk.

Als IBR-VRIJ statuut I4-5 kan je runderen verkopen aan alle andere beslagen.

Je kan runderen aankopen van een beslag met statuut IBR-VRIJ of statuut IBR gE negatief.

Hou rekening met quarantaine en serologische onderzoeken.

Meer info over de handelsregels.

Op een IBR-VRIJ statuut wordt er niet meer gevaccineerd tegen IBR, wel kunnen er gerust nog runderen aanwezig zijn op je bedrijf die in het verleden werden gevaccineerd.

Wil je toch nog blijven vaccineren?

Op bedrijven met een risico op IBR-insleep kan IBR-vaccinatie een bijkomende tool zijn naast bioveiligheid. Je bedrijfsdierenarts kan je helpen bij de keuze om wel of niet te vaccineren. Tot april 2025 laat het IBR-programma nog toe dat er wordt gevaccineerd tegen IBR.

Als je ervoor kiest om te vaccineren:

• Bezorg ons het formulier ‘IBR-gE negatief met behoud van vaccinatie’ ingevuld terug. Op dit formulier vind je de info over de wijze van opvolging en hoe je op termijn het statuut IBR-VRIJ kunt herwinnen.
• In dit geval ontvang je het statuut "IBR gE negatief (met behoud van vaccinatie)". 
• Weet dat de mogelijkheid om te vaccineren sowieso stopt in april 2025.

Dit statuut hou je voor minimum 2 jaar en er zijn 2 opties voor opvolging:

• Opvolging via bloedonderzoek

Als je beroep doet op bloedonderzoek, ontvang je een opdracht voor een bemonstering, waarbij je jaarlijks een volledige screening uitvoert van alle dieren ouder dan 12 maanden. Je krijgt hiervoor een bemonsteringslijst van DGZ.

• Opvolging via periodieke tankmelkonderzoeken

Om hun statuut te behouden kunnen overwegend melkleverende bedrijven opteren voor periodieke tankmelkonderzoeken, in plaats van bloedonderzoeken.
Om door te groeien naar een hoger statuut voer je 2 keer een screening uit van alle dieren die ouder zijn dan 12 maanden (met een interval van minimum 4 en maximum 12 maanden). 

Opvolging via tankmelkonderzoek is mogelijk voor bedrijven met een overwegend melkleverend karakter, die voldoen aan volgende criteria:

• • Minimaal 95% van het aantal vrouwelijke runderen ouder dan 24 maanden op het bedrijf zijn van het type melk en/of gemengd.
  • Maximaal 5% van het totaal aantal runderen op het bedrijf is mannelijk.

Als bedrijf met een IBR gE negatief statuut I3-6 kan je runderen verkopen: zie handelsregels.

Je kan runderen aankopen van een beslag met statuut IBR-VRIJ of IBR gE negatief.

Hou rekening met quarantaine en serologische onderzoeken.

Meer info over de handelsregels.

Op een IBR-gE negatief (in transitie) bedrijf wordt er niet meer gevaccineerd tegen IBR, wel kunnen gerust nog runderen aanwezig zijn op je bedrijf die in het verleden werden gevaccineerd. Doorgroeien naar het statuut “IBR-VRIJ” kan ten vroegste 2 jaar nadat je gestopt bent met vaccineren.

Op bedrijven met een risico op IBR-insleep kan IBR-vaccinatie een bijkomende tool zijn naast bioveiligheid. Je bedrijfsdierenarts kan je helpen bij de keuze om wel of niet te vaccineren. Tot april 2025 laat het IBR-programma nog toe dat er wordt gevaccineerd tegen IBR.

Kies jij ervoor om te vaccineren? Bezorg ons dan het formulier ‘Aanvraag IBR-gE negatief met behoud van vaccinatie’ ingevuld terug. In dit geval ontvang je het statuut “IBR gE negatief" (met behoud van vaccinatie). Je zal ook extra bloednames moeten uitvoeren en er rekening mee houden dat er een verkooponderzoek moet gebeuren als je dieren wil verkopen aan bedrijven met een hoger statuut zie handelsregels.

Voor de wijze van opvolging en herwinnen van het IBR-VRIJ statuut verwijzen we naar het formulier. 

Opvolging via bloedbemonstering:

Je ontvangt een opdracht voor een jaarlijkse steekproef. DGZ bezorgt je hier een bemonsteringslijst voor.

Opvolging via periodiek tankmelkonderzoek:

Hier kun je blijvend op rekenen.

Opvolging via tankmelkonderzoek is mogelijk voor bedrijven met een overwegend melkleverend karakter, die voldoen aan volgende criteria:

• Minimaal 95% van het aantal vrouwelijke runderen ouder dan 24 maanden op het bedrijf zijn van het type melk en/of gemengd.
• Maximaal 5% van het totaal aantal runderen op het bedrijf is mannelijk.

Bedrijven met het statuut IBR gE negatief (met behoud van vaccinatie) (I3-5) kunnen runderen verkopen: zie handelsregels.

Je kan enkel dieren aankopen van andere IBR gE negatieve beslagen of IBR-VRIJ beslagen.

Hou rekening met quarantaine en serologische onderzoeken.

Meer info over de handelsregels.

Voor bedrijven met het statuut IBR gE negatief (met behoud van vaccinatie) (I3-5) is voorzien dat vaccinatie toegelaten is tot april 2025.

Als je vroeger wilt stoppen met vaccineren laat je dit schriftelijk weten aan DGZ en kan je doorgroeien naar het statuut “IBR gE negatief" (in transitie) (I3-6). Daarna kan je na 2 jaar en twee screenings van alle runderen ouder dan 12 maanden doorgroeien naar “IBR-VRIJ” (I4-5).

Op bedrijven met een statuut IBR-besmet is er een verplichte vaccinatie én vaccinatieregistratie. Alle runderen van het beslag worden overeenkomstig het vaccinatieprotocol gevaccineerd. Verder op onze website vind je meer info over het vaccinatieprotocol, de vaccinatiemelding en overige administratie voor dit type bedrijf.

Er moet ook jaarlijks een volledige screening uitgevoerd worden, telkens vóór 1 juli. Runderen die IBR-drager zijn, hoef je niet opnieuw te bemonsteren. 

IBR-dragers moeten in de nabije toekomst verplicht afgevoerd worden: DGZ brengt de betrokken bedrijven individueel op de hoogte.

Dieren van een besmet beslag kunnen niet deelnemen aan prijskampen of verzamelingen.

Bedrijven met het statuut IBR-besmet kunnen enkel verkopen aan gespecialiseerde afmestbedrijven of afvoeren naar het slachthuis.

Houd er rekening mee dat runderen van bedrijven met een statuut IBR-besmet tijdens de handel niet in contact mogen komen met runderen die afkomstig zijn van vrije bedrijven (IBR-VRIJ of IBR-gE negatief) of er naartoe gaan.

Je kunt enkel runderen aankopen bij bedrijven met een hoger statuut. Bij aankoop zijn primovaccinatie en serologisch onderzoek verplicht.

Hou rekening met quarantaine en serologische onderzoeken.

Meer info over de handelsregels.

Op een beslag met een statuut IBR-besmet of I2-afmeststatuut moet elk aangekocht rund altijd primo-gevaccineerd worden (één of twee toedieningen, afhankelijk van het gebruikte vaccin) ongeacht het statuut van het beslag van herkomst.

Een kalf aangekocht op de leeftijd van jonger dan 3 maanden moet primo-gevaccineerd worden zoals een kalf geboren op het beslag.

Een rund aangekocht op de leeftijd van 3 maanden of ouder, dient onmiddellijk bij aankomst primo-gevaccineerd  te worden.

Op een IBR-besmet beslag moet er ook halfjaarlijks een herhalingsvaccinatie uitgevoerd worden.

Bij elke aankoop (uitgezonderd op I2-afmestbeslagen) zijn er twee bloednames verplicht:
- het eerste onderzoek gebeurt binnen de 5 dagen vanaf de aankomstdatum,
- het tweede onderzoek tussen 28 tot 50 dagen na aankomst.

Aan de hand van deze bloednames kunnen de runderen serologisch onderzocht worden op aanwezigheid van antistoffen tegen IBR.

Waarom twee onderzoeken? Die zijn nodig omdat de dieren tijdens de passage besmet kunnen raken en omdat het drie tot vier weken kan duren vooraleer de dieren aantoonbare antistoffen hebben opgebouwd. Dieren kunnen pas terug in de handel of aan het beslag worden toegevoegd als de resultaten van beide analyses gekend zijn en de gezondheidscheck aangevinkt werd. De gezondheidscheck gaat na of alle noodzakelijke onderzoeken op het betrokken rund(eren) effectief werden uitgevoerd, zodat ze kunnen verplaatst of aan een beslag toegevoegd worden zonder gezondheidsrisico's voor andere dieren.

Een nieuwe Belgische wetgeving over IBR bepaalt een aantal extra voorwaarden voor weidebeloop op dit type bedrijven, naast de jaarlijks verplichte screening. Zo moet het jongvee tussen 6 en 12 maanden oud bemonsterd worden voor IBR gE en IBR gB. Pas als deze dieren vaccin-antistoffen hebben (gB-antistoffen) en er maximum 10% van het jongvee IBR-drager is (d.w.z. met gE-antistoffen), is het toegestaan om alle runderen, ongeacht de leeftijd, op de weide te plaatsen.

Hoe zorg je ervoor dat je dieren op de weide kunnen?

• Vul het formulier ‘Verklaring weidebeloop op bedrijven met IBR-statuut besmet’ in en stuur dit tijdig naar DGZ.
• Heb je jongvee op jouw bedrijf (tussen 6 en 12 maand oud)? Laat je bedrijfsdierenarts deze dieren zo snel mogelijk bemonsteren en onderzoeken op antistoffen voor IBR gE (wildvirus) én IBR gB (vaccin).
• Denk er ook aan om alle overige dieren boven de 12 maand jaarlijks vóór 1 juli te bemonsteren op IBR gE (wildvirus) om je statuut te kunnen behouden.
• Zorg ervoor dat op de weide fysiek contact met runderen van andere beslagen onmogelijk is: kijk de afsluiting na en voer indien nodig reparaties uit.

Je krijgt een bemonsteringslijst van DGZ zodat je weet welke dieren moeten onderzocht worden. Op basis van de resultaten laat DGZ je weten of je bedrijf al dan niet voldoet aan de nieuwe wettelijke bepalingen voor IBR, en of je dieren dus in aanmerking komen voor weidebeloop.

I2 afmest kan toegekend worden aan een bedrijf waar geen enkel rund* wordt geboren en waar enkel en alleen runderen worden aangevoerd met het oog op hun vetmesting. Deze dieren verlaten het beslag alleen als slachtrund. Afvoer naar een ander bedrijf met het I2-afmeststatuut is toegelaten (uitgezonderd IBR-dragers).

Er is een verplichte vaccinatie én vaccinatieregistratie bij aankomst.

I2-bedrijven die aan deze definitie voldoen en die alle runderen geïntroduceerd in het beslag sinds 35 dagen primovaccineren**, kunnen het I2-afmeststatuut aanvragen. 

Runderen van een I2-afmestbeslag mogen niet op de weide geplaatst worden.
      

Vanaf 1 november 2024 gelden bijkomende voorwaarden:

• Runderen aangevoerd op een I2-afmest bedrijf moeten geïsoleerd worden en binnen de 5 dagen na aankomst moet de bedrijfsdierenarts bloed nemen bij deze dieren voor onderzoek op IBR-antistoffen (IBR gE of IBR gB naargelang de vaccinatiestatus van het rund), 
• Enkel bij een gunstig aankooponderzoek kunnen de runderen worden toegevoegd tot het beslag, en mogen ze uit isolatie worden gehaald, 
• Alle aangevoerde runderen dienen binnen de 24 maand na opzet rechtstreeks afgevoerd te zijn naar het slachthuis, 
• Voor reeds aanwezige runderen wordt het moment van afvoer gerekend vanaf de datum van de publicatie van het Koninklijk Besluit, met 18 april 2026 als uiterlijke datum. 
• De verplichting tot primo-vaccinatie blijft behouden, net als het verbod op weidebeloop en het principe dat het aantal geboortes enkel in uitzonderlijke gevallen kan. 

Opgelet: bedrijven die het bloedonderzoek niet tijdig uitvoeren worden na een herinnering opgeschort; als ze na langere tijd nog steeds niet in orde zijn, wordt het I1-statuut toegekend. Het FAVV volgt deze bedrijven “in overtreding” verder op. Opgeschorte bedrijven of bedrijven in overtreding mogen niet aankopen. 

> Formulier aanvraag I2-afmeststatuut

* De verhouding tussen het aantal geboortes en het aantal vrouwelijke dieren is kleiner dan 0,05.

** Een primo-gevaccineerd rund is een rund dat, volgens de aanbevelingen van de fabrikant, ofwel een enkele dosis ofwel een dubbele dosis vaccin tegen IBR heeft toegediend gekregen met een interval van minimum 21 en maximum 35 dagen. De leeftijd van het rund op het moment van de eerste injectie moet voldoen om, volgens de aanbevelingen van de fabrikant, geen herhalingsvaccinatie te moeten toedienen binnen de 6 maanden die volgen op de laatste injectie.

• Alles begint met een veilige aankoop en vervoer. 

• De huidige IBR-wetgeving bepaalt dat de dieren moeten worden geïsoleerd en beschrijft de isolatie als: “gebeurt in gebouwen of bedrijfsruimten die volledig gescheiden zijn van andere gebouwen of bedrijfsruimten op de inrichting. De runderen zijn op zodanige wijze afgezonderd dat er geen direct contact mogelijk is met andere runderen op de inrichting, noch met dieren van naburige inrichtingen.” 

• Verwittig binnen de 2 werkdagen volgend op de aankomst je bedrijfsdierenarts, waarna deze drie dagen de tijd heeft om een bloedname uit te voeren, dus uiterlijk 5 dagen na aankomst. 

• Het is sterk aanbevolen om de bloedname uit te voeren vóór de verplichte vaccinatie. Op niet gevaccineerde runderen kan een IBR gB test uitgevoerd worden, om zo ook bepaalde aspecifieke reacties uit te sluiten. 

• Als uit het aankooponderzoek blijkt dat 1 rund niet-negatief is, wordt het volledige lot aangevoerde runderen beschouwd als ‘verdacht geïnfecteerd’. In dit geval blijft het volledige lot in isolatie en zal DGZ de veehouder contacteren in verband met de te nemen stappen, gebaseerd op de situatie van het bedrijf. DGZ kan ook een verhoogd risico toekennen aan de bedrijven van afkomst en een epidemiologisch onderzoek uitvoeren.