Schurft bij varkens

Schurft kan zich op twee manieren manifesteren. In de acute vorm worden korsten gezien aan de binnenkant van de oorschelpen. De mijt veroorzaakt een overgevoeligheidsreactie waardoor de dieren jeuk hebben en zich schuren. Letsels zijn vooral zichtbaar ter hoogte van de flanken, buik en liezen.

Naast deze letsels veroorzaakt het schuren ook onrust in de stal, hetgeen een invloed heeft op verschillende parameters: bij vleesvarkens is er een verminderde dagelijkse groei en dus ook een verhoogde voederconversie; bij zeugen is er melding van een verminderde worpgrootte en een verhoogd aantal terugkomers.

Bij de chronische vorm van schurft worden dikke korsten gezien, vooral bij volwassen dieren, maar deze vorm is zeldzaam. De korsten komen dan het vaakst voor ter hoogte van de oorschelpen, kop, hals en tarsi.

De schurftmijt is een specifieke varkensparasiet, die slechts enkele dagen buiten het varken in de omgeving kan overleven. De vrouwelijke mijt legt dagelijks enkele eieren in de tunnels die ze graaft. Na een drietal dagen ontwikkelen de eieren zich tot larven. Deze larven worden nymfen en tenslotte volwassen mijten. Deze cyclus is voltooid in 10-25 dagen. De vrouwelijke mijt sterft uiteindelijk, in de huid, na 30 dagen.

De meeste mijten bevinden zich op de kop van het varken; de hoogste concentratie bevindt zich ter hoogte van het oorkanaal.

Vaak is de zeug een draagster zonder ziektetekenen en wordt de mijt door direct contact doorgegeven aan de biggen. Het sociaal karakter van de dieren bevordert de verdere spreiding in de biggenafdeling en vleesvarkensstal.

Om de diagnose te stellen, kan je huidafkrabsels laten onderzoeken in het laboratorium. De huidafkrabsels neem je ter hoogte van de binnenkant van de oorschelpen of in de korsten, die bij de chronische vorm massaal veel mijten bevatten. De gevoeligheid van de laboratoriumtest is echter laag, wat kan leiden tot vals-negatieve uitslagen.

Het bepalen van een schuurindex op een bedrijf is een andere manier. Dit houdt in dat je de dieren gedurende een bepaalde periode observeert en het aantal schuurwaarnemingen registreert. De schuurindex is het gemiddeld aantal schuurwaarnemingen per varken per kwartier. Een bedrijf met een gemiddelde schuurindex van meer dan 0,4 is verdacht van een schurftbesmetting.

Er kan ook een score bepaald worden op de karkassen van de dieren in het slachthuis. Dit wordt de dermatitisscore genoemd. Het bepalen van deze score is snel, eenvoudig en goedkoop. De score varieert van 0 tot 4 waarbij 2 en 3 zeer specifiek zijn voor de Sarcoptesmijt. Hier is de drempelwaarde 0,5. Bij lagere waarden is het schurftprobleem onder controle.

Ten slotte kan de diagnose ook gesteld worden aan de hand van serologische testen. Deze detecteren antistoffen in het bloed tegenover de Sarcoptes scabiei-mijt. Het is belangrijk een voldoende groot aantal dieren te bemonsteren zodat de diagnose op bedrijfsniveau gesteld kan worden.  Het duurt namelijk 3 tot 4 weken na manifestatie van ziektetekenen voordat antistoffen kunnen worden aangetoond in het bloed, maar deze blijven 9 maanden tot een jaar lang aantoonbaar.

Behandeling van de varkens is mogelijk. Het gebruikte schema en de dosering zijn bepalend voor de slaagkansen van de behandeling. Er kunnen acariciden gebruikt worden: die zijn eenvoudig toe te dienen en veilig. Vaak is een herhalingsbehandeling nodig. Ook macrocyclische lactonen zijn doeltreffend en kunnen dus ingezet worden.