Rundertuberculose

Rundertuberculose wordt veroorzaakt door de zuurvaste bacterie Mycobacterium bovis of elke andere bacterie van het Mycobacterium tuberculosis complex.

Tuberculose is een traag verlopende, systemische aandoening waarbij vooral de longen aangetast worden. De voornaamste symptomen zijn dan ook chronisch hoesten en vermageren.

Mycobacterium bovis verspreidt zich langs de lucht of door orale opname. Vaak ontstaan primair korrelig uitziende letsels in de longen, van waaruit een uitzaaiing mogelijk is naar andere organen, zoals de melkklier.

Kalveren kunnen de ziekte oplopen via de melk die ze drinken. De kiemen overleven immers in rauwe melk.

De kiemen overleven ook in afgeleide zuivelproducten, zoals yoghurt en roomijs, maar weerstaan niet aan hoge temperaturen. Omdat de meeste consumptiemelk in België voldoende verhit wordt vóór ze in de winkelrekken belandt, vormt de consumptie ervan geen bedreiging voor de mens.

Diagnose van tuberculose kan op verschillende manieren. Op basis van de typische letsels ter hoogte van de longen, de mediastenale lymfeklieren en de uier kan een vermoedelijke diagnose van rundertuberculose gesteld worden. Dit kan bij de keuring in het slachthuis of bij autopsie.

Sciensano voert op verdachte anatomo-pathologische letsels zowel een bacteriekweek als een PCR-onderzoek uit. Van runderen zonder pathologische letsels, die verdacht worden besmet te zijn met rundertuberculose, worden tonsillen, keel-, long-, darm- en eventueel uierlymfeklieren gepreleveerd. Elke cultuur wordt pas na verloop van 12 weken afgesloten, terwijl de PCR al na enkele dagen resultaat geeft.

Door middel van een ELISA-test kan de aanwezigheid van antistoffen tegen het rundertuberculose-agens aangetoond worden. Naast deze serologische test kan ook een celgemedieerde immuniteitstest de respons van het afweersysteem tegen de kiem aantonen. Dit kan zowel met een gamma-interferontest als met een enkelvoudige of vergelijkende intradermale tuberculinatie.

Bij een gamma-interferontest wordt op een ongestold bloedmonster de immuniteitsreactie van de aanwezige witte bloedcellen onderzocht. Aangezien deze test levende bloedcellen vereist, is een snel transport (binnen de 8 uur) naar het laboratorium een must. Bovendien moet te allen tijde een temperatuur van minstens 15°C verzekerd zijn.

Bij een enkelvoudige intradermale tuberculinatie wordt ter hoogte van de nek 0,1 ml boviene tuberculine ingespoten. Na 72 uur wordt de mate van huidzwelling gecontroleerd en gemeten. Bij een vergelijkende intradermale tuberculinatie wordt gelijktijdig ook 0,1 ml aviaire tuberculine ingespoten om aspecifieke reacties ten gevolgde van bijvoorbeeld paratuberculose op te sporen.

Behandeling van tuberculose is niet mogelijk en ook verboden. De bestrijding van deze aangifteplichtige ziekte wordt beheerd door het FAVV.