Porciene epidemische diarree (PED)
PED, of voluit porciene epidemische diarree, is een coronavirus. In de jaren 1980 werd het virus frequent geïsoleerd in verschillende Europese landen, waaronder België, om daarna geleidelijk van het Europese toneel te verdwijnen.
Eind 2014 dook PED opnieuw op in verschillende Europese landen. Begin 2015 was er ook een eerste geval in België. Bij een screening dat jaar werden op 57% van de onderzochte bedrijven antistoffen tegen het virus aangetroffen. Sinds 2018 zijn er geen antistoffen meer gedetecteerd, wat erop wijst dat het virus niet meer voorkomt in de Belgische varkenspopulatie.
Symptomen
Het voornaamste symptoom van PED is de waterige diarree die bij verschillende leeftijden kan voorkomen. Het aantal dieren dat ziek wordt en het sterftepercentage kunnen sterk variëren. Deze zijn afhankelijk van het virus, maar ook van de immuniteit van de dieren. De tijd tussen de besmetting en het voorkomen van symptomen ligt tussen de één en vijf dagen.
Vooral bij de agressieve stammen kan de impact enorm zijn. De invloed is het grootst op zeugenbedrijven, aangezien bij zuigende biggen de sterfte kan oplopen tot meer dan 80%. Bij gespeende biggen en vleesvarkens schommelt het sterftepercentage tussen 1 en 5% maar zal er eveneens verlies zijn door dalende groei. Vleesvarkens die de ziekte doormaken, herstellen doorgaans na 7 tot 10 dagen.
In Europa zijn de symptomen van PED eerder mild. In Azië en Noord-Amerika daarentegen, waar PED ook voorkomt, zijn de symptomen veel ernstiger met hoge sterfte tot gevolg.
Besmetting
PED wordt uitgescheiden in de mest. Varkens worden voornamelijk besmet door orale opname van de bacterie. Dit gebeurt onder andere door contact met mest van besmette dieren. Aankoop van dieren vormt het grootste risico op insleep van PED. Transport vormt eveneens een reëel risico op insleep van het virus. Ook contact met een besmette omgeving of materialen kan namelijk zorgen voor een besmetting bij varkens. PED kan langere tijd overleven in de omgeving. De overlevingsduur is afhankelijk van het milieu waarin het virus zich bevindt:
|
Milieu |
Overlevingsduur PED |
|
Mest |
>28 dagen |
|
Water |
>7 dagen |
|
Droog voeder |
7 dagen |
|
Nat voeder |
28 dagen |
Diagnose
Op basis van de macroscopische letsels die te zien zijn op autopsie kan een infectie met PED worden vermoed. Om de letsels correct te kunnen beoordelen, worden onmiddellijk na de dood enkele stukjes dunne darm verzameld voor microscopisch onderzoek. PCR-onderzoek op mest of darminhoud bevestigt de diagnose.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid om serologisch onderzoek uit te voeren. Dit onderzoek gaat na of er antistoffen aanwezig zijn tegen PED. Antistoffen zijn aantoonbaar binnen de 14 dagen na infectie en kunnen tot 18 maanden aanwezig blijven. Een positief resultaat betekent dat de dieren ooit in contact geweest zijn met het virus.
Preventie en behandeling
Aangezien het om een virale infectie gaat, is er geen specifieke behandeling mogelijk. Extra water en elektrolyten kunnen worden toegediend om uitdroging door diarree te voorkomen. Alles moet dus gericht zijn op preventie en indien het toch tot een uitbraak komt, moeten maatregelen genomen worden om de spreiding tegen te gaan. Hiervoor is een goede bioveiligheid cruciaal.
Meer info vind je in de hygiëneprotocollen voor PED en in de bioveiligheidsmaatregelen op deze website.