Paratuberculose bij kleine herkauwers
Paratuberculose is een bacteriële aandoening die in Vlaanderen vooral een probleem vormt op de grotere melkgeitenbedrijven. Ook schapen zijn gevoelig voor paratuberculose (gevallen in Engeland, Australië, …), maar in onze regio zijn er tot nu toe geen bevestigde gevallen.
Ziekte
Indien jonge geiten in de eerste levensweken besmet worden, dan komt het in veel gevallen tussen het tweede en derde levensjaar tot klinische paratuberculose. Jonge lammeren van enkele weken oud zijn gevoeliger dan oudere lammeren. Tot de leeftijd van 6 maanden kan de infectie aanslaan. In zeldzame gevallen kunnen ook oudere dieren nog besmet raken met name bij erge infectiedruk en overbezette stallen.
In tegenstelling tot het rund, waar diarree een van de eerste symptomen is, uit paratuberculose zich bij de geit met vermageren en atrofie van achterhand- en halsspieren. Diarree kan voorkomen in het eindstadium van de klinische fase.
Besmettingsbron
Paratuberculose is een bacteriële aandoening, veroorzaakt door Mycobacterium avium subspecies paratuberculosis (kortweg MAP).
Biest en melk zijn de besmettingsbron bij uitstek. MAP kan in de melk uitgescheiden worden. Anderzijds is mest van uitscheiders een belangrijke externe bron van MAP-contaminatie door directe overdracht en door contaminatie van de melk tijdens het melken.
Diagnose
Serologisch onderzoek (antistoffen)
Door de langdurige incubatietijd (meerdere jaren) zijn de circulerende antistoffen met de ELISA-test gewoonlijk slechts vanaf de leeftijd van 2 jaar aantoonbaar. Meestal is dit nog voor er kiemen in de mest uitgescheiden worden.
Interpretatie van het resultaat:
- Een seropositief resultaat is steeds ernstig op te vatten. Vals-positieve resultaten zijn zeldzaam.
- De ELISA-test is anderzijds niet zo gevoelig, waardoor vals-negatieve resultaten, zeker in het begin van een infectie, vaker voorkomen. Dat betekent dat een seronegatief dier vooralsnog positief kan worden. Hieraan moet zeker gedacht worden bij een aankooponderzoek.
PCR-test (kiem)
De kiem kan aangetoond worden met een PCR-test op mestmonsters.
Preventie en behandeling
Behandeling is niet mogelijk.
Het is belangrijk om een besmet dier op te ruimen, ook al zijn er nog geen ziektetekens en produceert het dier goed.
Verder moet de bestrijding steunen op een verbetering van de hygiënische maatregelen en serologische screening. Bij vaststelling van een paratuberculosegeval, is het namelijk aangewezen om een serologische screening uit te voeren bij alle geiten ouder dan 12 maanden.