Leucose
België is sinds 1 juli 1999 officieel vrij van leucose. De handel en de export van levend rundvee, rundvleesproducten en zuivelproducten vanuit Europese lidstaten die nog niet officieel vrij zijn van leucose is onderworpen aan beperkingen.
Leucose of enzoötische boviene leucose is een ziekte die veroorzaakt wordt door een retrovirus. Runderen kunnen op alle leeftijden besmet worden, ook al in de embryonale fase.
Runderleucose leidt niet zozeer tot productieverlies of sterfte, maar export- en verkoopbelemmeringen die opgelegd worden aan regio’s of landen die niet vrij zijn van deze ziekte, kunnen de veehouder parten spelen.
Ziektetekenen
De meeste infecties van runderleucose verlopen symptoomloos.
Bij minder dan 10% van de geïnfecteerde runderen ontwikkelen zich tumoren en dit vaak pas op oudere leeftijd (4 tot 8 jaar). Deze tumoren kunnen voorkomen in allerlei organen zoals longen, hart, lever, darm, maar vooral in de lymfeklieren.
Naast deze vorm van runderleucose bestaan er - vooral bij jonge dieren - nog drie andere vormen van de ziekte: jeugdleucose, huidleucose en thymussarcoom. Deze vormen komen echter slechts zelden voor.
Besmettingsbron
De ziekte kan overgedragen worden door besmette naalden en diergeneeskundige instrumenten of handelingen (bv. rectaal onderzoek).
Ook stekende insecten kunnen een rol spelen.
De verticale overdracht van koe op ongeboren kalf is beschreven, maar komt zelden voor.
Leucose kan niet overgedragen worden op de mens en vormt dus geen gevaar voor de volksgezondheid.
Diagnose
De meeste infecties van runderleucose verlopen symptoomloos. Wanneer zich op veelal ouder leeftijd toch klinische symptomen voordoen, zijn deze dikwijls niet specifiek en soms tegenstrijdig. Een directe diagnose is daarom niet eenvoudig.
Via een ELISA-test is het mogelijk om antistoffen op te sporen in bloed en (tank)melk. Als deze test positief is, wordt het rund beschouwd als besmet met leucose.
Preventie en behandeling
Behandeling van leucose is niet mogelijk en besmette dieren dienen afgeslacht te worden.
Bestrijding
België is sinds 1 juli 1999 officieel vrij van leucose.
De georganiseerde bestrijding van de ziekte, die België gestart was in het zog van een aantal lidstaten van de Europese Unie, duurde niet lang. Enerzijds omdat leucose weinig besmettelijk is en anderzijds omdat, bij de start van de bestrijding, slechts weinig bedrijven besmette runderen hadden.