Aviaire influenza (vogelgriep)
Aviaire influenza (AI), ook vogelgriep of vogelpest genoemd, wordt veroorzaakt door een influenzavirus. Vooral de hoogpathogene stammen van dit virus kunnen erge economische schade veroorzaken. Tot op heden zijn deze altijd van het H5- of H7-subtype. Vogelgriep is een aangifteplichtige ziekte.
Vogelgriepvirussen zijn aangifteplichtig indien ze hoogpathogeen zijn. Daarnaast zijn ook laagpathogene vogelgriepvirussen van het type H5 en H7 aangifteplichtig aangezien deze kunnen muteren naar een hoogpathogene stam.
Indien er een sterk verhoogde uitval is zonder duidelijke oorzaak of indien er andere symptomen zijn die op vogelgriep kunnen wijzen (bv. ernstige ademhalingsstoornis), is verder onderzoek noodzakelijk. Je kunt de dieren door DGZ (of Arsia) laten ophalen voor autopsie of extra monsters laten nemen.
In het geval van een uitbraak in ons land stelt het FAVV beschermingszones in en gelden er bepaalde maatregelen, procedures en/of instructies. Deze worden telkens gepubliceerd op de overzichtspagina 'Maatregelen in België' op de website van het FAVV.
Besmettingsroute
Wilde (water)vogels treden op als gastheer voor het influenzavirus en kunnen het naar pluimvee verspreiden. Vogelmigraties vormen een verhoogd risico op besmetting, maar ook besmet materiaal zoals kratten en voertuigen kunnen zorgen voor de overdracht van vogelgriep.
Het virus infecteert pluimvee via de slijmvliezen. Vervolgens zullen hoogpathogene stammen vermeerderen in zowat alle inwendige organen en wordt het virus in grote hoeveelheden uitgescheiden via de mest en andere excreta.
Symptomen & diagnose
De symptomen, bv. ademhalings- of zenuwsymptomen, zijn dikwijls aspecifiek. Het meest typisch is een plotse en zeer sterk verhoogde sterfte.
Indien er een sterk verhoogde uitval is zonder duidelijke oorzaak of indien er andere symptomen zijn die op vogelgriep kunnen wijzen (bv. ernstige ademhalingsstoornis), is verder onderzoek noodzakelijk. Je kunt de dieren door DGZ (of Arsia) laten ophalen voor autopsie of extra monsters laten nemen.
Als minstens één van onderstaande situaties zich voordoet, is het nodig extra waakzaam te zijn. Het is dan verboden om een therapeutische behandeling van het pluimvee te starten indien er vooraf geen monsters zijn onderzocht bij DGZ:
- Daling van de normale voeder- en wateropname van meer dan 20%
- Sterfte van meer dan 3% per week
- Meer dan 2 opeenvolgende dagen een legdaling van meer dan 5%
- Klinische tekens of letsels bij autopsie die mogelijk duiden op aviaire influenza
Is dit het geval op jouw bedrijf? Bezorg dan droge swabs en/of kadavers voor analyse aan DGZ:
- Swabs:
> Kippen en kalkoenen: 5 cloacaswabs + 5 tracheaswabs
> Eenden: 10 cloacaswabs + 10 tracheaswabs
In dit instructiefilmpje van het Europese referentielabo wordt getoond hoe je een correcte monsterneming uitvoert.
Bewaar de monsters na afname bij 4°C en bezorg ze dezelfde dag zo snel mogelijk aan het laboratorium. Vervolgens worden ze met PCR onderzocht bij Sciensano. - Kadavers:
Bezorg 3 verse kadavers aan DGZ (voor hobbyhouders is dit minstens 1 en maximum 3).
DGZ voert daaropvolgend een autopsie uit met bijbehorende onderzoeken en stuurt orgaanmonsters door naar Sciensano voor virusisolatie.
De analyses uitgevoerd in het kader van verhoogde waakzaamheid worden volledig gefinancierd door het FAVV.
Preventie & behandeling
Aviaire influenza is een aangifteplichtige ziekte waartegen geen behandeling bestaat. Bovendien is het wettelijk verboden om te vaccineren tegen de aangifteplichtige subtypes van dit virus.
Besmette tomen moeten worden geruimd en er worden restricties opgelegd rond het vervoer en de handel om verdere spreiding te voorkomen.
De belangrijkste preventie bestaat erin om alle bioveiligheidsmaatregelen strikt na te leven en zeker het contact tussen wilde vogels en professioneel gehouden pluimvee te vermijden.
>> Op de website van het FAVV vind je meer informatie over preventie en bestrijding. Als er beperkingszones ingesteld worden, publiceert het FAVV op haar website telkens de procedures met bijhorende documenten.