Runderen terug op stal? Check op schurft en vermijd productieverliezen

Verschillende soorten schurftmijt

Een uitwendige parasiet die deze tijd van het jaar heel vaak voorkomt bij runderen is de schurftmijt. Er zijn verschillende soorten, elk met een eigen ziektebeeld.

• Bij vleesvee: Psoroptes ovis, dit is de meest voorkomende soort (op 75% van de Vlaamse bedrijven), veroorzaakt ‘natte schurft’.
• Bij melkvee: Chorioptes bovis, wordt vaak vastgesteld, veroorzaakt ‘poot of staartschurft’ (die laatste komt bij runderen het vaakst voor) meestal met een vrij goedaardig verloop.

Psoroptes-schurft is vooral (matig tot zwaar) problematisch bij het Belgisch witblauw ras. De “natte schurft”-symptomen die deze mijt veroorzaakt zijn: allergische huidontsteking met vochtige korsten, kaalheid en een grove huid vooral ter hoogte van schoft, rug en staartbasis. Door de sterke jeuk gaan de dieren schuren wat voor bijkomende letsels en infecties kan zorgen. Bij jonge opgroeiende dieren veroorzaakt Psoroptes-schurft dagelijks 30 gram groeiverlies per procent aangetast huidoppervlak.

Schurft herkennen en aanpakken

Dieren die besmet zijn met de schurftmijt, vertonen bepaalde tekenen zoals regelmatig schuren, dieren die zichzelf of elkaar likken, zichtbare letsels of plukken vacht en haren die achterblijven op de stalinrichting of de weide-omheining. Raadpleeg zo snel mogelijk je bedrijfsdierenarts voor een grondig onderzoek als je deze tekenen opmerkt.

Foto: Door een huidafkrabsel te nemen kan de bedrijfsdierenarts achterhalen om welk soort schurftmijt het gaat en zo de gepaste behandeling voorstellen. Bij DGZ Labo kan je terecht voor parasitologisch onderzoek naar schurft op huidafkrabsels.

Houd in jouw behandelprotocol rekening met de stijgende resistentie bij de Psoroptes-ovis schurftmijten tegen de beschikbare producten. Weet dat onzorgvuldig behandelen of niet behandelen tot alle mijten dood zijn, resistentie kan veroorzaken of erger maken. Een standaard aanpak bestaat niet, want de situatie is verschillend op elk bedrijf. Overleg met je bedrijfsdierenarts over de aanpak is daarom ten zeerste aangewezen.

Algemene tips

Er zijn een aantal algemene tips waarmee je grip kunt houden op deze schadelijke parasiet.

• Weet welke parasiet je bestrijdt. Elke schurftmijt vereist een specifieke behandeling. Soms gaat het om een menginfectie met bijvoorbeeld zowel de Psoroptes-mijt als de Chorioptes-mijt. Weet dat ook luizen jeuk kunnen veroorzaken. Via een huidafkrabsel kan de bedrijfsdierenarts de oorzaak/het soort schurftmijt bepalen.
• Scheer de dieren – minstens de rug – en verwijder de meeste korsten (bv. met een harde borstel) vooraleer te behandelen. Dit zorgt ervoor dat het schurftmiddel beter kan inwerken.
• Volg strikt de instructies van de fabrikant van het schurftmiddel en blijf behandelen tot je zekerheid hebt dat de schurft verdwenen is bij alle behandelde dieren. Bij een eenmalige behandeling worden de eitjes namelijk niet afgedood. Om het effect van de behandeling te controleren, laat je het beste afkrabsels analyseren.
• Overleg met je dierenarts welke dieren baat hebben bij een behandeling en behandel die tot de resultaten van de afkrabsels negatief zijn. Op vele bedrijven zal de beste aanpak bijvoorbeeld neerkomen op enkel de dieren met letsels apart te zetten en deze te behandelen.
• Bepaald het gewicht om de dieren zo precies mogelijk te behandelen. Weeg of meet ze in plaats van het gewicht te schatten: alleen zo kan je de juiste dosis van het schurftmiddel bepalen, voorkom je over- of onderdosering en vermijd je het risico dat de mijten resistent worden tegen het schurftmiddel.
• Neem aanvullende managementmaatregelen:
  • Hou de omgeving en de dieren zo proper mogelijk: schurftmijten gedijen in vuile stallen, pas na 14 dagen verliezen ze hun besmettelijkheid. Scheer de dieren: dat maakt het veel moeilijker voor de mijt om de koe ziek te maken.
  • Pas een correct aankoopbeleid toe. Controleer aangekochte dieren onmiddellijk na aankomst op mijten. Behandel positieve dieren en laat ze pas uit quarantaine als de tweede IBR-controle een gunstig resultaat oplevert (28 tot 50 dagen na aankoop).
  • Zorg voor een uitgebalanceerd dieet met extra aandacht voor de sporenelementen. Zo zijn de dieren in de beste conditie en hebben ze meer weerstand tegen een schurftbesmetting.
• Hou rekening met bedrijfsspecifieke mijtenstammen. Eenzelfde product kan op verschillende bedrijven een verschillende werking hebben, omdat de mijten er een verschillend ziektebeeld veroorzaken en/of gevoeligheid voor de producten hebben.
• Herbesmetting. Aangezien Psoroptes ovis-mijten vrij lang in de omgeving kunnen overleven, is het aangewezen om altijd rekening te houden met herinfectie vanuit de omgeving en door direct contact met andere dieren. Optimaliseer daarom de stalhygiëne.

Door deze maatregelen te integreren in jouw bedrijfsmanagement, samen met de controle op inwendige parasieten, kun je de gezondheid, het welzijn en de productiviteit van jouw rundveestapel aanzienlijk verbeteren. Maak controle op parasieten een vast onderdeel van jouw bedrijfsmanagement en bereik samen met je dieren optimale resultaten.  

Lees ook: 

Weideseizoen voorbij: tijd om verborgen parasieten op te sporen!

Vragen?

Met vragen over parasitaire besmettingen en behandelingen kun je terecht bij jouw bedrijfsdierenarts of bij DGZ op tel. 078 05 05 23 of e-mail helpdesk@dgz.be.

Bronnen:

• Evaluatie van twee intensieve behandelingsschema’s tegen Psoroptes ovis-schurft bij Belgisch witblauwe runderen op negen Vlaamse rundveebedrijven – C. Sarre et al., Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift, 2015, 84, 311-317.
• Schurftmijt, de onzichtbare vijand – I. Kolkman, Landbouw&Techniek 7, 16 april 2010.
• Resistance against macrocyclic lactones in Psoroptes ovis in cattle - Wouter van Mol et al., Parasites & Vectors 2020 13:127.