Nieuwe uitbraken van blauwtong en IBR: hoe correcte monstername helpt om een diagnose te stellen

Het aantal bevestigde gevallen van blauwtong bij runderen en schapen neemt sterk toe in de provincies Antwerpen en Limburg. Ook in Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant zijn al enkele bevestigde gevallen gerapporteerd. Dit kaartje van Sciensano geeft de meest recente informatie over de vastgestelde gevallen weer. Op dit moment zijn er geen nieuwe gevallen bevestigd van IBR insleep, wat niet betekent dat het gevaar geweken is. Daarnaast zijn de huidige weersomstandigheden ideaal voor de vermenigvuldiging van de knutten die het blauwtongvirus verspreiden. Het is dus uiterst belangrijk om de gezondheid van je dieren goed op te volgen en bij de minste symptomen actie te ondernemen.

• Bij verdenking blauwtong (max. 3 dieren/beslag): één serummonster en één volboedmonster per dier
• Bij verdenking IBR: neusswab zonder transportmedium

Een woordje uitleg

• Bij het vermoeden van blauwtong bij schapen en runderen, is het van cruciaal belang om de dieren snel te laten onderzoeken.  Als dierenarts dien je zowel een serum- als een volbloedmonster te nemen die je opstuurt naar een diagnostisch laboratorium (zie ook verder bij het item over vergoeding van analyses). Het serum zal getest worden op blauwtongantistoffen, terwijl op het volbloedmonster een PCR-analyse zal worden uitgevoerd. Deze PCR test eerst op de aanwezigheid van blauwtong, waarna op positieve stalen serotypering zal gebeuren. Alle PCR-analyses worden uitgevoerd door Sciensano. Vanwege de gelijkaardige klinische tekenen en de toenemende spreiding van Epizoötic Haemorrhagic Disease (EHD) in Frankrijk, zullen de monsters ook hierop worden getest.
• Indien een rund klinische tekenen vertoont die een besmetting met IBR doen vermoeden, dient er een neusswab genomen te worden. Belangrijk voor dierenartsen is dat het een swab moet zijn zonder transportmedium (niet in gel), die koel moet worden getransporteerd naar het diagnostisch laboratorium. Deze zal het monster voor PCR-onderzoek (zowel gE als gB) doorsturen naar Sciensano. Buiten neusswabs zijn geen andere monsters gevalideerd voor IBR-antigen onderzoek. Via een neusswab is de viremie van IBR tot 10 dagen na infectie traceerbaar. Hierna zijn dragers pas op te sporen 1 à 2 (IBR gB) of 3 à 4 weken (IBR gE) na infectie, via onderzoek naar antistoffen op serum of melk. Op melkleverende bedrijven raadt DGZ steeds aan tankmelkonderzoek uit te voeren. Let wel, omslag in tankmelk zie je enkel 3 à 4  weken na infectie en wanneer minimaal ongeveer 8% van de lacterende koeien antistoffen heeft opgebouwd.

Vergoeding van analyses

• Blauwtong: het FAVV vergoedt de kosten van de analyses die Sciensano uitvoert in geval van een verdenking van blauwtong op voorwaarde dat er aan enkele criteria worden voldaan:
  • Bemonster maximaal 3 verdachte dieren;
  • De dierenarts neemt per dier 1 serummonster (voor een serologische test) en 1 volbloedmonster (voor een virologische test);
  • Vul het analyseaanvraagformulier van Sciensano in. Monsters waar dit formulier niét aan toegevoegd is, worden immers niet beschouwd als monsters van verdachte dieren en zullen dus niet door het FAVV betaald worden.
  • De dierenarts vult ook het formulier voor de verplichte melding van een aangifteplichtige ziekte in en bezorgt dit ondertekend aan de LCE.
• IBR: voor elke neusswab onderzocht in het kader van IBR-verdenking, worden de analysekosten gedragen door het Sanitair Fonds.

In ons nieuwsitem van vorige week zijn de gerapporteerde klinische tekenen van blauwtong bij schapen en runderen uitgebreid aan bod gekomen. In beide gevallen kunnen dieren asymptomatisch een blauwtonginfectie doormaken, maar koorts in combinatie met erosies van de mond, kroonrand en uier zijn bij schapen de meest voorkomende klinische tekenen. Bij runderen is dit eerder zeldzaam en worden er tot nu toe vooral koorts en significante dalingen in de melkproductie gerapporteerd. Bij beide kan er ook een verhoogd aantal verwerpers gerapporteerd worden of dieren met congenitale afwijkingen, zoals een waterhoofd (hydrocephalus) of kromme gewrichten (arthrogrypose).

Bij het merendeel van de IBR-gevallen was er vaak geen duidelijke kliniek zichtbaar op de bedrijven. Als dit er wel is, variëren de klinische tekenen van een zware infectie van de bovenste luchtwegen (infectieuze rhinotracheïtis), waarbij soms sterfte wordt gezien, tot koorts, verlaagde melkgift, ontsteking van de oogslijmvliezen (conjunctivitis), waterachtige neus- en oogvloei of een verhoogd aantal verwerpers. Zeker bij gevaccineerde runderen zijn geen duidelijke symptomen zichtbaar.

Vragen?

Met al je vragen over IBR en blauwtong, over de bijhorende analyses en de specifieke monstername kan je terecht bij DGZ. Neem gerust contact op met onze helpdesk: tel.: 078 05 05 23 of mail: helpdesk@dgz.be.

>> Lees meer: Nieuwsitem over blauwtong, IBR en correct ingevulde formulieren.