MycoScreen: een eerste stap richting bedrijfsscreening voor Mycoplasma bovis
Binnen het MycoScreen-project, een samenwerking tussen DGZ en de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent, werden verschillende Vlaamse melkveebedrijven onderzocht om meer inzicht te krijgen in de infectiestatus van Mycoplasma bovis. Dit Veepeiler Rund-project werd eind 2024 met succes afgerond. Voordat we voortbouwen op de opgedane kennis uit dit project met het vervolgproject MycoSTOP, lichten we graag enkele bevindingen toe.
Wat is Mycoplasma bovis?
Mycoplasma bovis is een bacterie die ernstige aandoeningen veroorzaakt bij zowel melk- als vleesvee. Bij kalveren kan dit leiden tot longontsteking, gewrichtsontsteking en middenoorontsteking, terwijl volwassen vee vaak getroffen wordt door moeilijk te behandelen uierontsteking (mastitis). De impact van M. bovis op de groei, het welzijn en de productie is aanzienlijk. Bovendien zorgt de chronische aard van de ziekte voor een verhoogd antibioticagebruik en een verhoogde kans op afvoer van besmette dieren.
Momenteel is er alleen een aankooponderzoek beschikbaar om mogelijke besmettingen te detecteren bij individuele dieren. Deze huidige antistoftest maakt echter niet duidelijk of dieren nog actief geïnfecteerd zijn. Bovendien is er tot op heden nog geen risicoscreening op bedrijfsniveau, wat ook als een belangrijk gemis in de sector wordt gezien. Zo’n screening zou veehouders namelijk helpen om beter in te schatten wat de impact van M. bovis op hun bedrijf is, en handvaten toereiken bij het inschatten van het risico bij aankoop en verkoop van dieren.
Inzicht op Vlaamse melkveebedrijven
Het MycoScreen-project werd opgericht door DGZ en de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent om meer inzicht te krijgen in de aanwezigheid en verspreiding van M. bovis op Vlaamse melkveebedrijven. Dit project vormt dus een eerste stap naar een risicoscreening op bedrijfsniveau.
Binnen het project werd de tankmelk van 50 bedrijven onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen M. bovis. Op basis van de resultaten werden 5 bedrijven met antistoffen onder de cut-off waarde (negatief), 5 bedrijven met antistoffen boven de cut-off waarde (positief), en 4 bedrijven met twijfelachtige resultaten (grijze zone) verder onderzocht. Op alle geselecteerde bedrijven werden zowel droge als lacterende koeien getest op antistoffen. Daarnaast werden ook kalveren, jongvee en volwassen koeien onderzocht op bacteriële uitscheiding.
Onderzoeksresultaten en besluit
De bevindingen van dit onderzoek zijn een belangrijke eerste stap richting het inschatten van de infectiestatus van een bedrijf:
- Op de bedrijven met negatieve tankmelkresultaten zijn minimale hoeveelheden antistoffen teruggevonden bij 3% tot 7% van de volwassen koeien. Op het moment van onderzoek werden op geen van deze bedrijven sporen van actieve infectie of uitscheiding teruggevonden.
- Op de bedrijven met positieve tankmelkresultaten hadden tussen de 21% en 65% van de volwassen koeien antistoffen tegen M. bovis. Op twee van de vijf bedrijven werd op dat moment actieve circulatie van de bacterie vastgesteld bij kalveren en jongvee, terwijl er bij de volwassen koeien geen aanwijzingen waren voor bacteriële uitscheiding.
- Bij de bedrijven in de grijze zone was er aanzienlijke variatie in de aanwezigheid van antistoffen gaande van 5% tot 69% bij de volwassen koeien. Ondanks dat er geen actieve infectie werd teruggevonden op dit beperkt aantal bedrijven, is het onduidelijk hoe groot het risico op circulatie is in deze grijze zone.
Vervolg van het project: MycoSTOP
Om bedrijven te kunnen adviseren op basis van de tankmelkresultaten is aanvullend onderzoek noodzakelijk. Daarom zal binnen het MycoSTOP-project voortgebouwd worden op de bestaande kennis uit het MycoScreen-project, met als doel betrouwbare protocollen te ontwikkelen om een M. bovis-bedrijfsstatus te bepalen.
Heb je interesse om deel te nemen aan het MycoSTOP-project? Houd onze nieuwsbrieven dan zeker in de gaten. Bij vragen over M. bovis op jouw bedrijf kun je steeds contact opnemen met onze helpdesk via helpdesk@dgz.be of het nummer 078 05 05 23.
