Hoe de bioveiligheidsaudits de varkenssector versterken
Een goede bioveiligheid is onmisbaar voor varkenshouders om de gezondheid van hun dieren te borgen en ziektes op hun bedrijf te weren. Dit is essentieel om hun dieren te beschermen tegen infecties en helpt het antibioticagebruik tot een minimum te beperken. De beste aanpak om bioveiligheid op het varkensbedrijf te evalueren en verbeteren, begint met een grondige risicoanalyse. De bioveiligheidsaudit, uitgevoerd via het FarmFit-platform, vormt hiervoor de ideale tool. Wat kunnen we leren uit de meest recente audits?
De afgelopen drie jaar zijn er meer dan 18.000 audits uitgevoerd, waarbij de resultaten een positieve evolutie laten zien. Zo zijn de gemiddelde bioveiligheidsscores van zowel de interne als de externe bioveiligheid licht gestegen.
Positieve trend
Over het algemeen scoort de externe bioveiligheid beter dan de interne, maar het verschil tussen beide wordt steeds kleiner, merken we bij de laatste audit (figuur 1). Ook het verschil van de scores tussen de bedrijven onderling wordt steeds kleiner, wat betekent dat ze samen almaar beter scoren. Bovendien valt het op dat er steeds minder bedrijven zijn die zich ver onder de gemiddelde score bevinden. Een opvallende evolutie zien we bij de 50 bedrijven die het laagst scoorden in de eerste audit: veel van deze bedrijven zijn inmiddels niet meer actief. Bij de tweede audit voerden nog slechts 30 van die 50 bedrijven de audit uit, bij de derde audit nog maar 22 en bij de meest recente was dit aantal al gedaald naar 13. Bovendien is de score van deze beperkte groep van bedrijven die hun activiteiten niet hebben stopgezet, duidelijk verbeterd wat aangeeft dat ze serieuze inspanningen hebben geleverd om hun bioveiligheid te verbeteren.
Figuur 1: De figuur toont aan dat varkensbedrijven gemiddeld steeds beter scoren voor zowel de interne als de externe bioveiligheid (BVA4 loopt nog).
Type bedrijf speelt grote rol
Met uitzondering van gezelschapsbedrijven moet elk type varkensbedrijf de audit uitvoeren. Als we de verschillende types vergelijken valt het op dat quarantainebedrijven doorgaans beter scoren dan andere bedrijven (biggenopfokbedrijven, fokbedrijven, gemengde bedrijven, gesloten bedrijven, opfokbedrijven en vleesvarkensbedrijven), waarschijnlijk vanwege hun specifieke situatie. Hoewel het verschil minder uitgesproken is, scoren ook opfokbedrijven gemiddeld iets beter dan de andere types bedrijven. Op zeugenbedrijven, blijkt dat de bioveiligheidsscore wordt beïnvloed door de capaciteit van de bedrijven. Bedrijven met meer zeugen scoren gemiddeld beter dan kleinere bedrijven.
Welke actiepunten worden het meest aangepakt?
Een cruciaal onderdeel van de risicoanalyse is het actieplan, dat bestaat uit actiepunten die gekoppeld worden aan de belangrijkste risicofactoren op het bedrijf. Varkenshouders geven aan dat ze vooral actiepunten willen doorvoeren die te maken hebben met kadavermanagement, zoals het reinigen en ontsmetten van de kadaverplaats en het gebruik van handschoenen tijdens of het wassen van de handen na het hanteren van kadavers. Ook het gebruik van voetbaden of laarzenwassers, zowel aan de ingang van het bedrijf als tussen de verschillende compartimenten, komt regelmatig naar voren als verbeterpunt. Daarnaast zijn maatregelen bij bezoekers, zoals de scheiding van proper en vuil in de hygiënesluis en het wassen van de handen, eveneens onderwerpen waar regelmatig een actiepunt aangekoppeld wordt. Tot slot worden ook heel wat acties ingevoerd om vogels uit de stal te houden.
Figuur 2: Deze grafiek toont de evolutie van het percentage bedrijven die de vragen waaraan het vaakst actiepunten gekoppeld zijn gunstig beantwoorden over de voorbije audits (BVA4 loopt nog).
Opvallend is dat het aantal actiepunten in verband met deze onderwerpen in de loop der tijd afneemt. Ook zien we bij de meeste bedrijven een positieve evolutie in het nemen van bepaalde maatregelen (figuur 2). Dit suggereert dat varkenshouders zich steeds meer bewust worden van de risicofactoren op hun bedrijf door samen met hun dierenarts de actiepunten te benoemen, en er daarna ook serieus mee aan de slag te gaan. Echter, vooral op het gebied van desinfectiebaden en laarzen en de hygiënesluis blijkt er bij de meerderheid van de bedrijven nog ruimte voor verbetering is.
Audits stimuleren betere bioveiligheid
De resultaten van de bioveiligheidsaudit laten zien dat de bioveiligheid op de varkensbedrijven er langzaam maar zeker op vooruit gaat en dat er gericht acties worden genomen. Dit bewijst dat de audit een waardevol instrument is voor varkenshouders en hun dierenartsen om de risico’s op insleep en verspreiding van ziektes te beperken en de gezondheid van hun bedrijven te verbeteren.
Meer info
Hoe maak je van bioveiligheid jouw manier van werken? Een overzicht van tal van bioveligheidsmaatregelen die je als varkenshouder kunt nemen, vind je op de bioveiligheid- en preventiepagina's op onze website.